Zarządzanie emocjami w sytuacjach konfliktowych

Umiejętność mądrego zachowywania się, komunikowania się i reagowania w sytuacji konfliktowej nie zawsze jest łatwa, ponieważ konflikt może oznaczać dla naszego mózgu zagrożenie. Stąd wiele technik, trików czy dotychczasowych metod może po prostu nie działać. Jakie zatem sposoby zarządzania emocjami w sytuacjach konfliktowych są skuteczne?

Jak zachowujemy się w sytuacjach konfliktowych?

Na początku przyjrzyjmy się temu, w jaki sposób reagujemy w sytuacjach konfliktowych? Przypomnij sobie konflikt z bliską osobą, partnerem, partnerką, klientem, partnerem biznesowym czy sąsiadem. Przypomnij sobie, jakie słowa usłyszałeś? Jak zachowywała się druga osoba? Czy pojawiło się coś, co szczególnie Cię zabolało, zdenerwowało, dotknęło? Przypomnij sobie, czy w zachowaniu, gestykulacji drugiej osoby pojawiły się gesty, ruchy, zmiana tonu głosu. Najprawdopodobniej potrafisz wymienić nie jedną, lecz co najmniej kilka lub kilkanaście zachowań osoby, która wyraża swoje zdenerwowanie, gniew, frustrację lub ostro się sprzeciwia.

A teraz reflektor przekierowujemy na Ciebie. Przeanalizuj w jaki sposób TY zachowywałeś się w tej sytuacji? W jaki sposób mówiłeś? Co mówiłeś? Jak się zachowywałeś? Czy Twoje gesty wyrażały jakieś emocje? Czy podnosiłeś ton głosu? Czy próbowałeś przekonać drugą osobę do swojej racji? Czy miałeś poczucie, że jeśli druga osoba nie przyzna Ci racji to „skończy się świat”? Że będzie to dla Ciebie bardzo trudna porażka? Jak się czułeś?

W zarządzaniu emocjami warto dostrzec własną odpowiedzialność za swoje reakcje

W tym krótkim ćwiczeniu można wyciągnąć co najmniej trzy kluczowe wnioski: pierwszy z nich mówi o sile konfliktu i tym, jak wielką moc mentalną ma konflikt pomiędzy ludźmi. Drugi ważny wniosek – zdecydowanie bardziej koncentrujemy się na drugiej osobie i jej zachowaniu, które w naszym poczuciu przyczynia się do eskalacji konfliktu, niż na tym, co my sami robimy, aby przyczynić się do rozwiązania trudnej sytuacji. Może wiązać się to z tym, że tym samym przerzucamy odpowiedzialność za rozwiązanie konfliktu na drugą osobę. Trzeci ważny wniosek to to, że każda ze stron konfliktu zwykle mocno koncentruje się na tym, co zrobić, co powiedzieć, jak przekonać drugą osobę do swojej racji, niż na poszukiwaniu satysfakcjonującego rozwiązania. To ważne, abyś po samoobserwacji wyciągnął wnioski co do siebie i swojego zachowania, ponieważ łatwiej nam jest mówić o tym, co inni mogliby zmienić, abyśmy doszli do porozumienia, niż spojrzeć na to, nad czym my sami moglibyśmy pracować.

Samoświadomość to pierwszy krok do zmiany i do rozwoju. Trzeba określić punkt wyjścia, miejsce, w którym się aktualnie znajdujemy, aby móc zmierzać w nowym kierunku. Stąd pytania, które pozwalają Tobie określić, jakie schematy postępowania lub przekonania mają kluczowy wpływ na sposób rozwiązywania przez Ciebie konfliktów – mają kluczowe znaczenie w określeniu kierunku zmiany do podniesienia jakości zarządzania konfliktami.

Zarządzanie konfliktami to coś więcej, niż technika

Zarządzanie konfliktami to nie tylko rozwiązywanie sporu pomiędzy dwojgiem osób. To także zarządzanie różnicami, potrzebami, emocjami, zarządzanie zmianą, doświadczeniami, zasobami, kompetencjami, komunikacją, wartościami, rozwojem. Dlatego w proces ten potrzeba zaangażować znacznie więcej procesów poznawczych, niż wyłącznie opanować strategie rozwiązywania konfliktów. (Jeśli interesuje Cię temat zarządzania emocjami w sytuacjach konfliktowych – zapraszam Cię na mój kurs online o tej tematyce). Menedżerowie uczestniczący w moich szkoleniach to często osoby dobrze przeszkolone, posiadające wiedzę, umiejętności, znające różne techniki rozwiazywania sporów. W teorii bardzo dobrze wiedzą, co należy zrobić. Jednakże trafiają na moje szkolenia głównie dlatego, że sekret zarzadzania konfliktami nie tkwi w znajomości technik, lecz połączeniu wiedzy z zakresu psychologii konfliktu z osobistymi kompetencjami i aktualnymi zasobami. Poza tym każda sytuacja konfliktowa wymaga indywidualnego podejścia. Co zatem stanowi jedną z największych trudności umożliwiających zastosowanie wiedzy z zakresu zarządzania konfliktami w praktyce?

Konflikt wywołuje reakcje całego organizmu

W konflikt zaangażowany jest układ nerwowy, hormonalny, i wiele obszarów mózgu. A nawet Twoje serce, które zazwyczaj przyspiesza swój rytm. Często nawet symboliczne serce, gdyż w sytuacjach spornych często słyszymy bolesne słowa, uwagi krytyczne dotyczące naszej osoby, które trafiają prosto w nasze serce. Bywa tak, że my sami wypowiadamy trudne, raniące słowa do bliskiej osoby, podejmujemy pochopne decyzje, których potem żałujemy-na przykład o odejściu z pracy, zwolnieniu pracownika, wyprowadzce, zakończeniu relacji. Dlatego trzeba sobie uświadomić, iż umiejętność zarządzania konfliktami ma bardzo ważne znaczenie – wielu słów nie da się cofnąć, decyzji zmienić, a konsekwencji podjętych impulsywnie działań – zniwelować.

Pomocne strategie w zarządzaniu emocjami w konflikcie

W jaki sposób zatem możemy skutecznie zarządzać emocjami, kiedy druga osoba, od której w dodatku jesteśmy w jakimś stopniu zależni – sprzeciwia się nam, wyraża swoje „NIE” lub wypowiada się o nas w sposób krytyczny? Zacznij od dania sobie, a w zasadzie Twojemu mózgowi choćby ułamków sekund lub kilku sekund na to, aby zamiast reagowania w sposób schematyczny, impulsywny, mający na celu za wszelką cenę wyeliminować uczucie dyskomfortu – zadziałać racjonalnie, konstruktywnie. Niestety-w większości sytuacji uruchamia się w nas reakcja atawistyczna – ucieczka, walka lub uległość, która w większości przypadków nie jest adekwatna do sytuacji. Jak możesz zyskać czas?

Oddychaj

Jedną z najskuteczniejszych metod zarządzania emocjami jest umiejętność świadomego oddychania. Oddech oznacza dla naszego mózgu bezpieczeństwo, zatem poczucie zagrożenia szybciej minie w sytuacji, w której mózg otrzyma komunikat, iż może swobodnie oddychać. Kilka głębokich oddechów daje Ci co najmniej kilka sekund na podjęcie decyzji co do sposobu rozwiązania konfliktu, a dodatkowo – dotlenia obszar mózgu odpowiedzialny za racjonalne myślenie.

Uświadom sobie, że masz wybór

Bardzo ważną rzeczą, która uwolni Cię z poczucia presji i nadmiernego stresu jest uświadomienie sobie, że masz wybór. Kiedy zrobisz kilka oddechów – od razu zadaj sobie pytanie: jakie trzy możliwości zareagowania w obecnej sytuacji otwierają się przede mną? Uświadom sobie, że możesz zadecydować, jaki będzie Twój następny ruch. Nie musisz dać się sprowokować, nieprawda jest, że cokolwiek musisz. Zawsze masz co najmniej kilka rozwiązań. Efektem zadania sobie tego pytania będzie odzyskanie poczucia kontroli nad sytuacją, a także angażowanie obszaru mózgu odpowiedzialnego za przewidywanie daleko idących konsekwencji swojego postępowania. W przeciwieństwie do pnia mózgu, który angażuje się w pierwszej kolejności i za nic ma myślenie o tym, jak decyzja podjęta pod wpływem impulsu zadziała na twoje życie lub relacje w przyszłości.

Myśl o konsekwencjach swoich słów i czynów

I kolejna rzecz, którą się z Tobą podzielę to moja ulubiona technika, którą zawsze stosuję w sytuacji konfliktowej – kiedy już wybierzesz jedno rozwiązanie z co najmniej trzech uświadomionych sobie możliwości, przeanalizuj, jak będziesz się czuł po 5 minutach, dniach i tygodniach od momentu wcielenia w życie konkretnego rozwiązania? Możesz też zadać sobie pytanie-jak będziesz się czuł po 5 dniach, miesiącach lub latach od wypowiedzenia konkretnych słów, które właśnie cisną się Tobie na usta? Jak na Twoje relacje wpłynie ta decyzji w perspektywie 5 tygodni, miesięcy lub lat? Zapewniam Cię, że myślenie o konsekwencjach wypowiadanych słów i podejmowanych działań spowoduje, że powstrzymasz się od wielu nieprzemyślanych wypowiedzi i działań, które mogłyby przynieść negatywne konsekwencje dla Twojej relacji.

Na dziś podzieliłam się z wami tymi kilkoma prostymi strategiami, aby w sytuacji konfliktowej mądrze zarządzić emocjami. Jeśli chcesz poznać więcej podobnych narzędzi-zapisz się do Newslettera, słuchaj mojego podcastu  lub skorzystaj z moich kursów online, programów mentoringowych i szkoleń.

Posłuchaj tego tekstu w podcaście: Anchor

Patrycja Dorsz vel Drożdż

 

Jeśli chcesz więcej praktycznych wskazówek dotyczących zarządzania emocjami- pobierz bezpłatny e-book “Zarządzanie emocjami w sytuacjach konfliktowych i kryzysowych”. Kliknij

Zdjęcie tytułowe: <a href=’https://pl.freepik.com/zdjecia/biznes’>Biznes zdjęcie utworzone przez pressfoto – pl.freepik.com</a>

Zdjęcia w artykule: <a href=’https://pl.freepik.com/zdjecia/biznes’>Biznes zdjęcie utworzone przez senivpetro – pl.freepik.com</a>

<a href=’https://pl.freepik.com/zdjecia/biznes’>Biznes zdjęcie utworzone przez Racool_studio – pl.freepik.com</a>